Dit voorjaar was ik op studiereis naar Samsø, een eiland voor de Deense kust, dat nu helemaal energieneutraal is. Ik schreef al eerder een blog over onze reis er naar toe. In deze blog schrijf ik over deze bijzondere transitie aan de hand van drie vragen:

  1. 1. Hoe is de energietransitie vormgegeven?
  2. 2. Waarom is deze energietransitie zo goed gelukt?
  3. 3. Wat kunnen wij hiervan leren?

Vraag 1 = Hoe is de energietransitie vormgegeven?

Het is belangrijk om te weten dat Samsø een eiland is met ongeveer 4000 inwoners. Hiermee is Samsø qua grootte vergelijkbaar met bijvoorbeeld Terschelling. Veel inwoners leven van de landbouw en het toerisme. De omslag die zij daar naar energieneutraal gemaakt hebben is aan de hand van 2 soorten energievoorzieningen: inzet van windmolens ererzijds en inzet van biogascentrales anderzijds. Windmolens zijn best een logische keuze voor een eiland waar het altijd wel wat waait. Ook biogascentrales zijn niet zo raar, aangezien het eiland vanuit de landbouw na het oogsten van het graan een stro overschot had. Vanuit 3 warmtekrachtcentrales worden via district-heating een behoorlijk aantal woningen van warmte voorzien. Zo voorziet de ene biogascentrale (gestookt op stro, oftewel restafval van de graanproductie) meer dan 400 huishoudens van warmte.  Een andere warmte centrale (gestookt op hout van snoeiafval) voorziet 120 woningen in het noorden van het eiland van warmte.

Vraag 2 = Waarom is de transitie zo goed gelukt?

Het grootste leerpunt is dat ze 1 integraal plan hebben gemaakt voor de complete energietransitie. Geen deelplannen en iedereen (dus echt iedereen) – van overheid, alle bewoners tot banken – was en is betrokken bij het opstellen van het plan voor deze duurzame energietransitie. Door de bewoners zo actief te betrekken, was er ook minder weerstand tegen bijvoorbeeld het plaatsen van de windmolens. Het NIMBY (not in my backyard) syndroom werd zo ondervangen door bewoners niet alleen mee te laten beslissen over de plaatsing en locatie, maar ook mede-eigenaar te maken. De banken werkten hieraan mee door gunstige financieringsconstructies aan te bieden, zodat iedereen kon participeren in aandelen. Behalve technische en financiële oplossingen hebben ze ook een groot maatschappelijk probleem opgelost. Net ten tijde van het maken van het plan, werd er namelijk een fabriek gesloten, waar 100 mensen van het eiland werkzaam waren. Op een populatie van 4000 inwoners dat een behoorlijk grote impact van bijna 1 op de 10 gezinnen. In het transitieplan zijn al deze 100 mensen weer aan een baan geholpen, bij de windmolens, de biogascentrales en de ‘Energie Akademy’ voor onder andere kennisdeling.

De blog van PHI Factory (de organisator van deze studiereis) gaat ook in op het principe van decentralicatie en participatie. Lees hun blog >>

Vraag 3 = Wat kunnen wij hiervan leren?

Een simpele rekensom van aantal inwoners versus benodigde landbouwgrond om voldoende biogas te leveren vertelt al snel dat dit voor Nederland niet de oplossing is. Maar het toepassen van district-heating op grote en op kleine schaal is wel degelijk mogelijk. Er zijn al plannen om de restwarmte vanuit de Rotterdamse Haven helemaal tot aan Leiden in warmtenetten om te zetten.

Wat we wel van de Denen kunnen leren is om het hele probleem integraal aan te pakken. Om de Energietransitie niet los te zien van financiële en maatschappelijke problemen. Alleen zo krijg je het draagvlak om voor het jaar 2050, of liever nog voor 2030, de overstap te maken van gas naar andere duurzame alternatieven.

Overigens zijn er nog wel meer dingen die ‘we’ kunnen leren.  Henri Zwerus (ook deelnemer aan de studiereis) geeft in zijn artikel perfect 3 verschillen tussen Nederland en Denemarken die ook mee hebben geholpen. Zo is de Deense pers over het algemeen positiever over Duurzaamheid, hebben zij 10 jaar lang een charismatische Minister voor duurzaamheid gehad, en hebben de Denen iets meer slagkracht. Lees zijn nieuwsbericht van 5 juni of download het artikel als PDF.

 

[fsb-social-bar]

Als je deze blog interessant vond, lees dan ook deze

Download GRATIS de “Checklist Gebouwdossier, de 5 hoekstenen van een goed gebouwdossier”

Vul de gegevens in en download de gratis checklist.

Hartelijk dank.