Leerpunten van mijn studiereis naar Samsø
Eind mei vertrok ik met een groep vakgenoten op studiereis naar Samsø in Denemarken. Samsø is een eiland dat de afgelopen jaren de overstap heeft gemaakt van fossiele energiebronnen naar een volledige groene energievoorziening met vooral windenergie en biobrandstoffen. Met deze studiereis wilden we inspiratie opdoen voor de energietransitie die ons in Nederland te wachten staat. In latere blogs zal ik verder uitweiden over wat we op Samsø hebben geleerd en wat we daarvan meenemen naar Nederland. In dit blog wil ik het echter vertellen over de reis ernaar toe.
Testrit: laadnetwerk Tesla
Omdat we op klimaatreis waren, wilden we natuurlijk liever niet het milieu onnodig veel belasten door eenvoudige weg te vliegen en kozen er dan ook voor om met elektrische auto’s naar Denemarken te reizen. We mochten gebruik maken van 3 prachtige Tesla’s om daarmee meteen het uitgebreide laadnetwerk van Tesla te testen. Ik was zelf verbaasd over hoe gemakkelijk je eigenlijk zo’n afstand van 1000 km kan overbruggen. Om de ongeveer 250 km konden we eenvoudig de Tesla in zo’n 20 tot 30 minuten opladen op de speciale Tesla-snel-laders. Nadeel is wel dat deze Tesla-laders niet gebruikt kunnen worden door andere elektrische automerken.
Discussierit: rol van de eindgebruiker
Er is nog een goede reden waarom de reis ernaar toe ook erg inspirerend was. Als je langzamer reist, heb je tijd voor echt contact met je reisgenoten. Kort voor de reis was medeorganisator Yvette Watson van PHI factory gevraagd om deel te nemen aan de werkgroep verduurzaming utiliteitsbouw. Deze werkgroep is onderdeel van de Klimaattafel voor de gebouwde omgeving onder leiding van Diederik Samsom. Yvette was gevraagd om daar namens de eindgebruiker mee te praten over de energietransitie. Er lag dus tijdens de reis een mooi vraagstuk om met elkaar over te discussiëren: ‘Wat is de rol van de eindgebruiker in de Energietransitie gebouwde omgeving.’
De belangrijkste aandachtspunten die wij willen meegeven aan de klimaattafels:
- 1. Naast de huidige energielabel methodiek sluiten wij graag aan bij de plannen voor een normering aan de meter. Het Deltaplan Duurzame renovatie heeft het over een norm van 50 kWh/m2 per jaar voor kantoren. Hierbij wordt dus geen onderscheid gemaakt tussen gebouwgebonden energie en gebruiksgebonden energie. Kortom: wat er precies aan de meter draait is niet alleen makkelijk te meten, maar ook te makkelijk handhaven.
- 2. Om toch ook de discussie over de Splitincentive aan te gaan is het verstandig om daarnaast te werken aan een duidelijke demarcatie voor wat er bij de eigenaar in de invloedsfeer zit en wat bij de gebruiker. Wellicht dat de norm van 50 kWh/m2 per jaar aan de meter uiteindelijk opgesplitst kan worden. Uiteraard moet daar dan wel data over beschikbaar zijn. Er moet dus gemeten gaan worden waar de werkelijke verschillen zitten. Dit kan door het toepassen van submeters. De opkomst van slimme meters kan hier ook een prima oplossing voor zijn. Slimme meters en bijbehorende software kunnen namelijk door data-analyse ook het energieverbruik toewijzen aan bepaalde bronnen. En dat is precies wat we willen. Het toepassen van submeters of slimme meters met data analyse is een maatregel die op korte termijn uitvoerbaar is, betaalbaar is en ook nog eens makkelijk te handhaven is.
- 3. Vanuit het beheer en onderhoud van gebouwen is het sturen op energiebesparing een belangrijke doelstelling. Dit vertaalt zich niet alleen energiebesparingsdoelstellingen en plannen voor gedragsverandering, maar vereist ook een duurzame insteek van het Meerjaren Onderhoudsplan (MJOP). Het maken en jaarlijks bijhouden van een overtuigend Duurzaam Meerjaren Onderhoudsplan (DMJOP) zou verplicht moeten worden. Uiteraard hier ook met een duidelijke demarcatie wie voor welke investering verantwoordelijk is.
- 4. De rol van de eindgebruiker kan gestimuleerd worden door het toepassen van sociale innovatie. Door inzicht, transparantie en competitie stimuleer je de gebruikers van een gebouw niet alleen tot gedrags- en procesverandering in het gebouw waar ze werken, maar nemen ze die drive tot verduurzamen mogelijk ook mee naar huis. Dat is mooi, want zeker ook in het particuliere domein ligt wat betreft energietransitie eveneens een zeer lastige opgave.
Yvette heeft op de achter bank mee zitten typen, en uiteindelijk na aankomst in Samsø’s avonds laat een stuk in kunnen dienen voor de werkgroep verduurzaming utiliteitsbouw van de klimaattafel Gebouwde Omgeving. Ik ben heel erg benieuwd wat daarvan terugkomt in het uiteindelijke klimaatakkoord. Maar het lijkt me goed dat we de discussie niet alleen aan de klimaattafels voeren, maar ook actief zelf kijken wat we in onze eigen omgeving kunnen doen. Want dat is toch ook wel een van de lessen die ik op Samsø heb geleerd. Soms moet je niet te lang over dingen praten, maar het gewoon doen. Je loopt wellicht tegen problemen aan, maar daar is er dan ook de tijd voor om ze op te lossen.
[fsb-social-bar]
Foto: Andy van den Dobbelsteen
