In de Erkende Maatregelenlijst (EML) is een energiebeheersysteem opgenomen. De vraag is of dit genoeg is om te kunnen sturen op energiegebruik. We zijn dan zelf dan wel bij Gebouwinzicht geen energieadviseur, maar vinden het heel belangrijk dat energiegebruik wordt gemeten. Maar, waar begin je?
In dit blog lichten we toe aan welke begrippen je kan denken en hoe je een start kan maken met energiemanagement.
Klein beginnen
Voordat je energiemanagement kan uitvoeren zal je eerst vanuit de basis je energiemeters op orde moeten hebben. Bij bestaande gebouwen is het goed om eerst te inventariseren welke meters aanwezig zijn: de 0-situatie in kaart brengen dus. Begin met inventariseren en stel jezelf vragen.
Is de gebruiker ook de eigenaar, of wordt het gebouw verhuurd. Zo ja hoe: single tenant of een multi tenant gebouw?
De allereerste stap is de vraag: Wat wil ik meten? Wil ik meten per gebouw via de hoofdmeter? Of wil ik meten per huurder? Wat je vaak ziet bij meerdere huurders (multi tenant) is dat het energiegebruik wordt afgerekend op basis van vierkante meters. Het is lastig om een verduurzamingsslag van de huurder en/of eigenaar inzichtelijk te maken zonder een eigen energiemeter.
Is de energiemeter analoog of is het een slimme meter? En waar kan ik die uitlezen?
De allereerste stap is het kijken naar wat voor energiemeter er is. Is deze hoofdmeter aangesloten op een slimme meter? Kan je deze via de computer uitlezen en kan je data ook teruglezen? Als je een analoge energiemeter hebt, dan zouden we eerst adviseren om je energiemeter ‘slim’ te maken, zodat je je energie gemakkelijk online kan uitlezen.
Is er alleen een hoofdmeter aanwezig of zijn ook submeters aanwezig?
Het komt vaak voor dat er alleen een hoofdmeter aanwezig is. Maar als je echt wil gaan sturen op energiebesparing, is het handig om per huurder te meten. Wel zo eerlijk! Maar daarnaast kan het ook verstandig zijn om grote gebruiksgroepen een eigen meter te geven. De volgende vraag wordt dan relevant:
Welke gebruiksgroepen zijn aanwezig en welke zijn het grootste?
Het is per gebouw en de aanwezige installaties natuurlijk afhankelijk wel gebruiksgroepen aanwezig zijn. Maar waar gaat het grootste deel van je elektra verbruik naar toe? Denk aan verlichting, ventilatie, warmtepompen, liften en meer.
Daarnaast is elektra niet de enige energie die door je gebouw gaat. Het kan interessant zijn om het gasverbruik niet alleen op de hoofdmeter te meten, maar ook per huurder. En als je een gebouw hebt met veel warmwater gebruik, wellicht is het dan ook verstandig om een splitsing te maken tussen gasverbruik voor verwarming en gasverbruik voor het maken van warmtapwater (als dit door verschillende installaties wordt gedaan). Daarnaast kan er nog stadswarmte of blokverwarming aanwezig zijn. Het is ook mogelijk om meters op de geleverde verwarming en koeling te plaatsen.
Bovenstaande is voornamelijk van toegevoegde waarde voor grotere meer ingewikkelde gebouwen. Heb je een simpel gebouw, dan kan je waarschijnlijk uit de voeten met één energiemeter en een goed registratiesysteem.
Aan de slag met plaatsen van (sub)meters
Trek op basis van de antwoorden een conclusie. Moet ik naast mijn hoofdmeter ook submeters implementeren? Of heb ik eigenlijk al best wel wat aan submeters aanwezig? Of kan ik waarschijnlijk met een hoofdmeter al aan de slag?
Voordat je blindelings extra (submeters) gaat installeren, is het handig om een goed bemeteringsplan te maken. Een energieadviseur kan je helpen de grootste verbruiksgroepen in kaart te brengen. In de BREEAM-NL In Use Richtlijn staat een goede beschrijving waar een bemeteringsplan aan moet voldoen als je deze later ook als bewijslast voor BREEAM certificering zou willen gebruiken. Een handig richtgetal dat hierin staat is dat je uitwerkt wat de grote verbruiksgroepen zijn, en dat zijn bijvoorbeeld alle installaties die meer dan 8.500 kWh per jaar verbruiken. Maar ook dat je gebruiksgroepen die meer dan 10% van het totaal gebruiken, moeten een submeter hebben.
Sommige energieadviseurs kunnen bij gebouwen overigens ook al veel data halen uit een hoofdmeter. Informeer tijdens een eerste gesprek naar de mogelijkheden hiervan.
Meters aangelegd en dan? Energiebeheer vs energiemanagement
Als je eenmaal de meters hebt aangebracht, dan wil je deze kunnen uitlezen. Dit is ook de eis die in de Erkende Maatregelenlijst van de Energiebesparingsplicht staat. Dat je een Energiebeheersysteem installeert.
Beheer en management van energie wordt nog wel eens door elkaar gehaald. Als we het hebben over energiebeheer dan gaat het puur over het (automatisch) registreren en eventueel rapporteren van data. Dit kan je oplossen met het aanbrengen van een softwaresysteem waarop je de data kan uitlezen.
Een Energie Managementsysteem vraagt om meer. Het hebben van een softwaresysteem waarop je de data kan uitlezen is leuk, maar als er nooit iemand naar kijkt, dan heb je er niets aan. Ga je deze gegevens ook echt analyseren en bijsturen, dan hebben we het over energiemanagement. Je vertaalt dan de data naar bruikbare informatie met als doel energie besparen (hopelijk).
Als we het hebben over de Erkende Maatregel van een Energie Beheersysteem, dan gaat dat dus voornamelijk over energiebeheer. Jammer, omdat de echte besparing en daarmee winst dus zit in het analyseren van je energiedata.
Digitalisering en automatisering
Steeds vaker wordt dit proces gedigitaliseerd en/of geautomatiseerd. Daarbij geldt hoe langer je het systeem in gebruik het, hoe meer data en hoe betrouwbaarder het systeem wordt met analyses. Analyse kan bijvoorbeeld met een melding dat verbruik hoger is dan ‘normaal’ of het systeem is zodanig geautomatiseerd dat direct bijstuurt. In het geval storingen zal nog een menselijke actie nodig zijn.
Een energiebeheersysteem is dus een systeem wat registreert en rapporteert. Een energiemanagementsysteem analyseert daarnaast ook nog de energiegegevens en kan eventueel ook bijsturen.
Wat heb je ervoor nodig? En hoe borg je kwaliteit?
Energiemanagement bestaat uit hardware en software en mensenwerk. Dus aan de ene kant je meters (hardware) en de softwaresystemen waarin het energiegebruik wordt geregistreerd en gerapporteerd of zelfs geanalyseerd en bijgestuurd.
Nadat je alles hebt geïmplementeerd is het belangrijk om eens in de zoveel tijd ook een blik te werpen op de kwaliteit van de gemeten cijfers. Regelmatig dien je meters te kalibreren (ook wel ijken). Door dit te doen kunnen meetfouten worden vastgesteld en eventueel worden hersteld. Veelal gebeurt dit jaarlijks.
Meer weten?
Wil je meer weten hierover en de mogelijkheden voor jouw organisatie bespreken? Schakel dan een energieadviseur in. Indien gewenst kunnen wij geschikte partijen voorstellen. Ben je overigens voornemens om jouw gebouw met BREEAM te laten certificeren? Dan kunnen wij je helpen en nemen dan meteen deze wens van energiebeheer en –management mee. Neem gerust contact met ons op.
